Inleiding en participatie

Uit wikidelfshaven
Ga naar: navigatie, zoeken
Participatie en inspraak

Kleurrijk Delfshaven

Aan het begin van de Achterhaven staat een standbeeld van Piet Heijn. Goed zichtbaar vanaf de brug in de Havenstraat. Het staat er al vanaf 1870. Delfshaven was toen nog een zelfstandig havenstadje. Zestien jaar na de onthulling van het standbeeld werd het onderdeel van Rotterdam. Piet Heijn is waarschijnlijk de bekendste inwoner van Delfshaven. Geboren in 1577 groeide hij uit tot een icoon van de vaderlandse geschiedenis. Een onverschrokken zeeheld die furore maakte in de strijd ‘der lage landen’ tegen de Spaanse overheersing. Een geschiedenis van zeeslagen, veroveringen en nederlagen. Met trotse en met donkere kanten. Het standbeeld van Piet Heijn, hoog op zijn sokkel aan de Achterhaven, staat symbool voor de rijke geschiedenis van Delfshaven.

Door de eeuwen heen breidde ‘historisch Delfshaven’ zich uit; Coolhaveneiland, Bospolder-Tussendijken, Spangen, Oud Mathenesse en het Witte Dorp, het Nieuwe Westen, Middelland. En nog maar relatief kort geleden kwamen daar de wijken Schiemond en Lloydkwartier bij. Het gebied Delfshaven telt ca. 75.000 inwoners en ‘de meeste voeten per vierkante meter’. Dat wil zeggen dat er veel mensen op een relatief kleine oppervlakte wonen, werken en winkelen Iedere wijk heeft zijn eigen geschiedenis, zichtbaar in de vele historische gebouwen, monumenten en symbolen die door heel Delfshaven te vinden zijn. En niet in de laatste plaats, in de mensen die er wonen en hun geschiedenis. Iedere wijk heeft een eigen schoonheid én eigen aandachtpunten. Delfshaven is kleurrijk. Op 15 juni 2013 werd aan de Lloydkade, aan de Maas, het Slavenmonument onthuld. Hemelsbreed niet ver van het standbeeld van Piet Heijn. Het monument, getiteld ‘Clave’, is gemaakt door de kunstenaar Alex da Silva. Een klein bord aan de voet van het monument geeft uitleg en eindigt met de woorden: “Voor alle Rotterdammers, omdat zij niet alleen erfgenaam zijn van het verleden, maar ook verantwoordelijkheid dragen voor de toekomst van deze stad!”

Tegen deze achtergrond zijn wijkplannen voor het gebied Delfshaven opgesteld. Plannen die tot doel hebben de wijken verder te ontwikkelen, passend bij de toekomst. Een toekomst waarin iedere wijkbewoner volwaardig meedoet. Een toekomst waarin kinderen kunnen opgroeien in een veilige en positief uitdagende omgeving en waarin waardering is voor verschillen.

Naar een nieuwe cultuur van samen de stad maken

De samenleving verandert; mensen bepalen steeds meer zelf op welke wijze zij willen leven, hoe zij hun leefomgeving willen inrichten en welke keuzen zij maken. Daarbij is de samenleving complexer geworden, meer gedifferentieerd, individualistischer en minder overzichtelijk. Waar in het verleden sprake was van een overheid die regels stelde en die handhaafde, verschuift dit naar faciliteren en ruimte geven. Betrokken burgers willen participeren; meedenken, meedoen en meebeslissen. Door de snelle ontwikkeling van digitale mogelijkheden en nieuwe media is er veel snellere informatie- uitwisseling. Mensen vinden elkaar meer en meer in (gelegenheids)netwerken die voortdurend veranderen en moeilijker voorspelbaar zijn *

* In februari 2010 is hierover een boeiend essay verschenen; ‘De boom en het rizoom’, geschreven door dr. M. van der Steen, drs. R. Peeters en prof. Dr. M. van Twist, in opdracht van het ministerie van VROM

In het vorm geven van de stad vervaagt de traditionele rolverdeling overheid, burgers en markt. Waar in het verleden iedere partij een duidelijk afgebakende rol speelde, ontstaat meer en meer een nieuw en open speelveld, waarin we elkaar ontmoeten, belangen delen en samenwerken. Bewoners, ondernemers, instellingen, sportverenigingen, initiatieven, ambtenaren, opleidingsinstituten: we vinden elkaar steeds vaker in het nastreven van onze gezamenlijke belangen. *

* Lezing Klaus Overmeyer | van der Leeuwkring Rotterdam | november 2013

Tegen deze achtergrond verandert de rol van de overheid. De overheid initieert en faciliteertwaar nodig en stelt kaders en randvoorwaarden. Handhaving vindt meer en meer plaats als het écht moet. Uit oogpunt van veiligheid of uit oogpunt van overstijgende belangen. Hierbij past een overheid die optreedt met betrokken bescheidenheid; een overheid die luistert, waar nodig verbindingen tot stand brengt en snel handelt waar dat verwacht wordt.

Gebied Delfshaven wil werken op een manier die past bij de huidige tijd; geworteld in de wijken om kennis te hebben van wat er leeft. En met antennes; om steeds en vroegtijdig signalen op te kunnen vangen. In de interactie met bewoners en wijkpartners wil zij inspireren en geïnspireerd worden. Met ruimte voor verrassing. Deze houding is tevens gelinkt aan de uitgangspunten van het coalitieakkoord van Rotterdam.

Participatie in de praktijk

Delfshaven is één van de armste gebieden van Rotterdam en ook het gebied met de hoogste bevolkingsdichtheid. Aan de andere kant weet de beter opgeleide nieuwe stedeling in toenemende mate Delfshaven te vinden als aantrekkelijk woongebied (Delfshaven kent de meeste variëteit en het grootste aantal pioniers voor wat betreft bewonersinitiatieven). Deze bijzondere mix biedt mogelijkheden. Delfshaven wil haar voortrekkersrol continueren door proeftuin te zijn voor allerlei maatschappelijke initiatieven van bewoners en ondernemers. In synergie met instellingen en wijkpartners, gemeentelijk en privaat.

Met de overgang van deelgemeente naar gebiedscommissie ontstaat een nieuwe ruimte waarin invulling gegeven kan worden aan de veranderende rollen in de stad. Het collegeprogramma spreekt over 'The Right to Challenge'. Een juiste duiding van de tijdsgeest waarbij een buurt of wijk het recht krijgt om lokale voorzieningen over te nemen, als zij dat zelf anders en beter kunnen organiseren. Delfshaven wil hier actief aan meewerken door te experimenteren met ‘The right to coöperate’. Wel moet worden gekeken naar de condities die nodig zijn en per initiatief kunnen verschillen.

In 'The Right to Cooperate' realiseren gemeentelijke partners en partijen naar wie is aanbesteed, brede maatschappelijke doelstellingen. Zij doen dit in samenwerking met lokale netwerken en initiatieven. Als voorbeeld kan hierbij een percentage van de begroting terugvloeien naar lokale partijen, als tegenprestatie voor de waarde die zij toevoegen. Anders gezegd; eerst kijken wat (georganiseerde) bewoners zelf willen en kunnen en daaromheen dienstverlening organiseren. Delfshaven wil hierin een voortrekkersrol vervullen en experimenteren met verschillende vormen. Delfshaven wil hiermee stimuleren dat bestaande en nieuwe partijen toegang krijgen tot dat nieuwe speelveld van co-productie van de stad.

Participatie en het gebiedsplan

Bewoners hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het gebiedsplan. Wat gebeurt er in de wijk, wat is de ambitie van de bewoners en welke prioriteiten leven bij hen, waren uitgangspunt bij het opstellen van dit gebiedsplan. Gaandeweg is daar een goed beeld van ontstaan. Niet alleen door gebiedskennis die er al was – zoals in bijlage ... is weergegeven -, maar ook door de vele gesprekken die zijn gevoerd met bewoners en ondernemers.

Om richting en doelen in het plan te toetsen bij een brede groep bewoners is een enquête opgesteld met open vragen. Niet alleen voor het verkrijgen van feitelijke informatie, maar vooral om daarmee het gesprek aan te gaan; op straat, op de markt, in het park en bij evenementen. Met de enquêteformulieren in de hand gingen de commissieleden op vier zaterdagen de wijken in. Waar mogelijk werd aangehaakt bij bestaande evenementen of activiteiten (Lentemarkt Oud-Mathenesse, Singeldingen, markt Visserijplein). In andere wijken werd een wijkontmoeting georganiseerd. Tijdens die ontmoetingen spraken de commissieleden met bezoekers en passanten. Daarnaast leverden ‘meet-en-greet- gesprekken’ in alle wijken informatie op voor dit gebiedsplan.

Ook digitaal sloten de leden van de gebiedscommissie aan bij bestaande netwerken. Met name sociale media speelden hierin een belangrijke rol. Bewoners en ondernemers werden via Facebook en Twitter uitgenodigd een bezoek te brengen aan de wijkontmoetingen. Betrokken mensen die niet aanwezig konden zijn, vulden een digitaal enquêteformulier in via de website. Partijen in de wijken die zelf over een website en/of andere vormen van sociale media beschikken, kregen het verzoek om de wijkontmoetingen daar te vermelden. Tot besluit kregen partners in de wijken, zoals bewonersorganisaties, verenigingen en scholen, het enquêteformulier toegestuurd met het verzoek deze ingevuld terug te sturen of tijdens de wijkontmoetingen in te leveren. Ca. 300 mensen hebben de enquête ingeleverd. In de bijlage is de uitkomst op hoofdlijnen weergegeven.

De resultaten van de wijkbezoeken presenteerde de gebiedscommissie op 25 juni jl. aan bewoners, ondernemers en partners. In Park 1943 werden de uitkomsten gedeeld met geïnteresseerden. Dat gebeurde onder aangename (weers)omstandigheden, met een hapje en een drankje. Het was goed om te zien dat ongeveer 100 mensen hier met belangstelling en betrokkenheid op af kwamen. Onder voorzitterschap van verschillende commissieleden werden aan lange tafels levendige discussies gevoerd. Ter afsluiting van deze bijeenkomst deelden commissieleden de uitkomsten van de discussies met alle aanwezigen. Deze uitkomsten hebben een plek gekregen in dit gebiedsplan.

Door naar het volgende hoofdstuk

Door naar Spangen, Oud-Mathenesesse en Witte Dorp