Bospolder-Tussendijken

Tussendijken, woningbouw van JJP Oud

Wijkbeschrijving

Een eeuw na de aanleg van de wijk Bospolder-Tussendijken is anno 2014 een aantal ontwikkelingen in gang gezet, die erop gericht is de bevolkingssamenstelling meer gevarieerd te maken. De wijk is een té eenzijdig woongebied geworden voor lager opgeleide bewoners, vaak met een laag inkomen en voor een steeds groter deel van niet-westerse afkomst. Inspanningen om ook andere doelgroepen voor de wijk te winnen (of te behouden) hebben geresulteerd in de bouw van een aantal eigentijdse wooncomplexen. Le Medi is daar een sprekend voorbeeld; hoogwaardige woningen, passend in een veelkleurige stadswijk waar deze woningen staan. Tegelijk is gewerkt aan het renoveren van de karakteristieke oude bebouwing, zoals De Fabriek en de kluswoningen op de Mathenesserdijk. Er is ook nog veel te doen; verschillende blokken in de Schans-Watergeusbuurt zijn hard toe aan renovatie, terwijl langs de Hudsonstraat en op de Mathenesserdijk tijdelijke inrichting van bouwlocaties het langdurig uitblijven van nieuwbouw zichtbaar maakt.

Bospolder telt 7.250 inwoners. Tussendijken heeft ongeveer 7.000 inwoners. Het is een kinderrijk gebied, ongeveer een kwart van de bevolking is jonger dan 15 jaar. De wijk is stenig en dicht bevolkt. Het Dakpark en Park 1943 zijn dan ook welkome aanvullingen. De aanwezige voorzieningen worden intensief gebruikt. Tweederde van de woningen in de wijk zijn huurwoningen. Ongeveer de helft van alle woningen zijn sociale huurwoningen. De verhouding tussen het totaal aantal bewoners en bewoners met een baan is 13 werkenden op 100 bewoners. Dit is een derde van het stedelijke cijfer. Deze verhouding is terug te zien in de inkomensgegevens. Bijna driekwart van de huishoudens valt in de categorie ‘laag inkomen’.

Bospolder-Tussendijken heeft het allemaal: ligging dichtbij de binnenstad, goede ontsluiting met de Ring Rotterdam, scholen, voorzieningen, historisch Delfshaven om de hoek. Desondanks kampen de wijken met ernstige problematiek waardoor ze de minst aantrekkelijke woonwijken van de Rechter Maasoever te zijn. Bospolder-Tussendijken, met name Tussendijken, doen op het vlak van capaciteiten (taal, opleidingsniveau), arbeidsparticipatie, schuldenproblematiek, etc. niet onder voor de focuswijken op Zuid. Tot op heden ontbreekt het echter aan dezelfde urgentie voor het aanpakken van deze problematiek als de genoemde focuswijken op Zuid krijgen.

Er zijn ook kansen die van Bospolder-Tussendijken een aantrekkelijke woonwijk voor een kansrijkere doelgroep kunnen maken. Deze kansen moeten worden benut! Dat kan door ruimte te creëren voor maatschappelijke innovatie; door te luisteren naar de wensen van deze doelgroep en daarmee aan de slag te gaan. De woningvoorraad die corporatie Havensteder wil verkopen, leegstaande bedrijfspanden, het omliggende groen en het profiel van bepaalde voorzieningen zijn hier kansrijke handvatten voor.

De ambitie

Bewoners-ondernemers van Bospolder-Tussendijken participeren, komen vooruit en wonen naar hun zin.

Bospolder-Tussendijken is een wijk tussen binnenstad en buitenwijk, het beste van beide werelden wordt hier verenigd: het centrum van de stad met alle voorzieningen en bedrijvigheid is onder handbereik. Datzelfde geldt voor recreatiemogelijkheden en uitvalswegen. Bospolder-Tussendijken is minder druk dan de binnenstad en levendiger dan een buitenwijk. Dat is aansprekend voor een gevarieerde bevolkingsgroep, die deze kwaliteit van het gebied waardeert. In Bospolder-Tussendijken is het mogelijk om wooncarrière te maken en waar dat nodig is, zijn de sociale structuren van bewoners sterk genoeg om elkaar hulp te bieden.

De doelen

Op basis van de ambitie voor het gebied zijn de volgende drie doelstellingen geformuleerd. De genoemde indicatoren zijn onderdeel van het wijkprofiel. Bij de uitwerking in de DIN (zie bijlage) is meer maatwerk per wijk aangebracht.

* 1. Iedereen doet mee.

Bewoners zijn meer zelfredzaam en meer verbonden met de buurt. Zij hebben daarvoor beschikking over de benodigde capaciteiten en vaardigheden. De onderwijs- en arbeidsmarktpositie van jongeren is beter. Deze doelstelling wordt concreet door te sturen op een toename van het aandeel van de bevolking met een startkwalificatie en het aandeel schoolgaande jeugd. Ten aanzien van arbeidsparticipatie zijn het beroep op de bijstand, het aantal niet werkende werkzoekenden van 18 tot 22 jaar en het aantal langdurige werkzoekenden de indicatoren. De binding met de wijk geldt als overkoepelende maatstaf voor het behalen van deze doelstelling.

* 2. Basis is op orde.

Bewoners zijn meer tevreden met hun woonomgeving. Bewoners voelen zich veilig en de buitenruimte en de voorzieningen zijn op orde. Een stijging van de tevredenheid over de totale woonkwaliteit geeft hier een algemene indruk. Meer specifiek wordt gewerkt aan een verbetering op het feitelijke aantal meldingen en aangiften van overlast, geweld en vandalisme. Ook de beleving van overlast is een belangrijke indicator: van de vijf sterkst ervaren buurtproblemen wordt ingezet op een daling van het percentage bewoners dat vaak overlast ervaart. Bronnen van overlast, zoals vervuiling door de markt, worden aangepakt. Hierdoor stijgt de score van de veiligheidsindex als onderdeel van het wijkprofiel.

* 3. Woonmilieu/leefomgeving.

Bewoners en bezoekers vinden de wijk aantrekkelijker. Men wil hier graag wonen én verblijven. De gemeente onderzoekt de vraag of bewoners anderen de wijk als woonomgeving aanbevelen. Inzet is om hier een stijging te realiseren, als uiting van de aantrekkelijkheid van de wijk. De kansen die de wijk biedt, worden beter benut. De resultaten van deze doelstelling worden meetbaar door een afname van het percentage mensen dat kort in de wijk woont, gecombineerd met een groei van het eigen woningbezit.

De aanpak

In deze paragraaf worden de strategieën en thema’s beschreven waar de prioriteit ligt. Met deze strategieën worden de genoemde doelstellingen gerealiseerd. De prioriteiten gelden als focus voor de totale gemeentelijke inzet. Tussendijken is een focuswijk. Niet alleen ten aanzien van Veiligheid, door de score van een 4,7 op de Veiligheidsindex, maar ook voor wat betreft de Maatschappelijke Inspanning * en gezondheid. Hierdoor is voor deze wijk een aanvullende aanpak geformuleerd. Deze aanpak wordt ook intensief gevolgd door de Stuurgroep Veilig. Het gebiedsplan en de genoemde aanpak als focuswijk worden als één geheel uitgevoerd, waarmee de verschillende doelstellingen voor de wijk in samenhang zijn gebracht.

* De maatschappelijke inspanning is hier vooral gericht op het leveren van een tegenprestatie voor een WWB uitkering.

Strategieën

• Inzet op binding en op zelfredzaamheid

Om de zelfredzaamheid van bewoners te bevorderen wordt een impuls gegeven aan de capaciteiten van bewoners en aan de arbeidsparticipatie. Taalachterstanden worden teruggedrongen, onderwijsprestaties verbeterd en de algehele gezondheid van de wijkbewoners wordt versterkt. Zelfredzaamheid van ouderen wordt bevorderd door de toegankelijkheid van voorzieningen te verbeteren. Het beroep op uitkeringen wordt teruggedrongen door meer toeleiding naar werk. Daarnaast wordt ook de toeleiding naar vrijwilligerswerk geïntensiveerd en is er meer aandacht voor kansarme gezinnen. Sociale binding wordt bevorderd door participatie in de wijk te stimuleren, bijvoorbeeld bij programmering, beheer en onderhoud van het Dakpark. Emancipatie en contact wordt door programmering van het Vrouwen Empowerment Centrum bevorderd. Ook sport en cultuur worden ingezet als middel om binding met de wijk en met elkaar te vergroten.

• Goed woon- en leefmilieu.

Problemen die zich in Bospolder-Tussendijken voordoen op het gebied van veiligheid worden aangepakt. Het gaat hierbij met name om overlast, inbraken en geweld. De verkeersveiligheid is vooral van belang op de Schiedamseweg en bij de verbinding met Marconiplein. Fietsroutes moeten veilig zijn voor kinderen. De tevredenheid van bewoners met hun woonomgeving is alleen te realiseren als de algehele kwaliteit van de buitenruimte in de wijk toeneemt. Vuil op straat en versleten of kapot straatmeubilair werkt de beleving van een veronachtzaamde en onveilige omgeving in de hand. De vervuiling door de markt is hierbij een doorn in het oog. Investeren in onderdelen en acties die de beleving van de buitenruimte verbeteren, is in wijken met meervoudige problemen als Bospolder-Tussendijken cruciaal. Door het aanzien van de buitenruimte in algemene zin te verbeteren, leveren investeringen als de aanpak van winkellinten Schiedamseweg en Mathenesserweg veel meer op. Een nieuwe invulling van leegstand en het vullen van bouwlocaties rendeert beter in een wijk waar de buitenruimte op orde is. Op plekken waar de gebruikelijke werkwijze niet voldoet, zoals op de Grote Visserijstraat en in de Schans-Watergeusbuurt wordt de methode van Intensief Beheer ingezet. Daarnaast is op sommige plekken in de wijk, zoals de Schans-Watergeusbuurt, het uitblijven van renovatie van de woningen een groot probleem. Dit probleem moet opgepakt worden.

• Inzet op wonen.

Veel inzet is gericht op realiseren van een zelfredzame bevolking en een buitenruimte die op orde is. Om de wijk structureel van deze investeringen te laten profiteren moet het beter mogelijk worden om binnen Bospolder-Tussendijken wooncarrière te maken. Dat betekent dat de herstructurering moet worden afgemaakt en de woonservicegebieden moeten worden doorontwikkeld. Prioriteit wordt gegeven aan het Schans-Watergeusstraat gebied. Daarbij wordt rekening gehouden met aspecten die het imago van de wijk verbeteren. Gedacht wordt aan het bieden van woonruimte en voorzieningen aan bijvoorbeeld studenten, starters en de creatieve sector en aan het beter benutten van Historisch Delfshaven. Ook het benutten van imagobepalende gebouwen en voorzieningen, zoals het Dakpark, het Parkpodium, de markt, Schiezicht, het Prinses Theater en verschillende (voormalige) schoolgebouwen dragen hieraan bij.

Prioriteiten

De wijken Bospolder en Tussendijken hebben de volgende prioriteiten.

• Focusaanpak Tussendijken.

De status van Tussendijken als focuswijk Veilig heeft geleid tot een eigen aanpak, gericht op het verbeteren van de veiligheidsscores. Deze aanpak richt zich voor een belangrijk deel op het blok voor blok in beeld brengen en aanpakken van de problematiek in Tussendijken. In de huishoudens in Tussendijken doet zich veel individuele problematiek voor. Armoede, gezondheidsproblemen en een gebrekkige beheersing van het Nederlands staan te veel Tussendijkers in de weg om volwaardig mee te doen in de samenleving. Bewoners worden bezocht en waar nodig wordt hulp en steun aangeboden. Hierbij is de beleving van bewoners leidend. Om die reden is communicatie een belangrijk onderdeel van dit plan.

• Investeren in jeugd.

Jongeren die opgroeien in Bospolder-Tussendijken worden geconfronteerd met achterstanden op verschillende terreinen. Schooluitval, talentontwikkeling, hulpverlening en activering zijn thema’s die aandacht behoeven om de ambitie voor de jongeren uit de wijk te kunnen realiseren. Kinderen die opgroeien in armoede krijgen prioriteit. Ook ondersteuning bij het opvoeden en ouderbetrokkenheid hebben hierbij volle aandacht.

• Bewonersbetrokkenheid Dakpark.

Het Dakpark is er gekomen vanwege de wens van bewoners; zij hebben dan ook een grote rol bij het beheer en de programmering. Dit heeft al elementen in zich van het Right to challenge. Daarbij is een goed gebruik van het park belangrijk: bewoners worden uitgenodigd om actief te worden en aan activiteiten mee te doen. Daarnaast biedt het dakpark ruime mogelijkheden voor ontspanning en spelen.

• Aanpak Schiedamseweg.

De winkelstraat Schiedamseweg verkeert in zwaar economisch weer. Tegelijkertijd is de Schiedamseweg een voorname toegangsweg, belangrijke ontmoetingsplek, verbinding tussen Bospolder en Tussendijken en gezicht van de wijken erachter. Aanpak van panden, verbetering van winkelaanbod en waar nodig een nieuwe invulling van leegstaande winkelruimten moet deze belangrijke straat weer in ere herstellen.

• Leegstand en tijdelijk gebruik.

Leegstaand van (gemeentelijk) vastgoed en braakliggende bouwgrond heeft met tijdelijke goede en aantrekkelijke programmering een meerwaarde voor de wijk. Zolang er op de vastgoedmarkt onvoldoende vraag is naar de bouwlocaties en leegstaande panden, worden deze benut om bruggen te leggen en ambities uit dit gebiedsplan dichterbij te brengen en doelstellingen te realiseren.

Door naar het volgende hoofdstuk

Door naar Middelland, Nieuwe Westen